İçindekiler
Dikkat Eksikliği Nedir?
Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu bireyin yaş ve gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketlilik, istekleri erteleyememe (impulsivite) ve dikkat sorunlarıyla kendini gösteren bir psikiyatrik bozukluktur.
Belirtileri çok küçük yaştan itibaren gözlemlenen tanımlanmış bir bozukluktur. Dikkat eksikliği, hiperaktivite ile birlikte görülebilir. Bu duruma DEHB; Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu denir.
Bu iki farklı tanımdan şu sonucu çıkarabiliriz: Dikkat dağınıklığı problemi olan bir kişi aynı dikkat testine, günün farklı saatlerinde girmiş olsa çok farklı sonuçlar alabilir.
Örneğin, dikkat dağınıklığı olan kişi uykusunu almış, kahvaltısını yapmış, güzel bir pazar sabahında zihni açıkken dikkat testinden çok iyi sonuçlar alabilir. Dikkat eksikliği olan kişi ise günün hangi saatinde olursa olsun dikkat testi sonuçları değişmez (Genellikle ve ortalama).
Dikkat Eksikliği İle Dikkat Dağınıklığı Arasındaki Farklar
- Dikkat eksikliği; uzun süreli unutkanlık gözlemlenebilir.
- Dikkat dağınıklığında ise; kısa süreli hafıza bozukluğu gözlemlenebilir.
- Meşgul olunan işte ve o işle bağlantılı olmayan diğer günlük faaliyetlerde sık sık sakarlık gözlemlenebilir Anlık yapılan işte hata gözlemlenebilir ancak genel sakarlık durumu dikkat eksikliği kadar fazla gözlemlenmez
- Hiperaktivite ile birlikte görülme oranı yüksektir İçine kapanık, az hareketli kişilerde de sıklıkla görülebilir
- Çok küçük yaştan itibaren gözlemlenir, tedavi süreci daha uzundur ve ciddi anlamda hayatı etkiler. Anlık değil, sürekli kişiyi takip eden bir bozukluktur. Anlık duygulara göre açığa çıkabilir. Uykusuzluk, stres gibi faktörlerle birlikte görülme olasılığı yüksektir. Zinde başlanan bir günde hiçbir olumsuz etkisi gözlemlenmeyebilir.
Dikkat Dağınıklığının Belirtileri
- Dikkat dağınıklığı her konuda değil; bazı konularda dikkati toparlayamama şeklinde görülür. Çocuklarda dikkat dağınıklığı belirtileri ile yetişkinlerde dikkat dağınıklığı belirtileri birbirine yakın fakat sorumluluklar gereği biraz farklılık gösterir.
- Çocuklarda, bazı derslerde çok iyi konsantre olunurken, bazı derslere dikkatini verememe şeklinde gözlemlenebilir. Çocukların dikkat dağınıklığı problemi yaşadığı dersler genellikle sevmedikleri derslerdir.
- Yetişkinlerde ise bazı işlere odaklanamama, verimli çalışamama şeklinde gözlemlenebilir. Çocuklarda olduğu gibi yetişkinlerde dikkat dağınıklığı yapılan işe olan isteksizlikten kaynaklanabilir.
- İlk kez görüşülen bir insanın ismini hafızada tutamama; günler sonra tekrar görüşüldüğünde karşı tarafın simasını ayırt edememe gibi durumlar görülebilir.
- Önemsiz dış uyaranlara karşı çok duyarlı olunması yine dikkat dağınıklığı belirtileri arasında yer alabilir. Örnek: Bir işle meşgul olurken sokaktan gelen araba gürültüsü, çocuk sesleri vb. sesler ile işten kopma ve sesin geldiği yöne odaklanma.
- Okuma veya dinleme esnasında konsantre olamayıp tam anlayamamak, tekrar okumak veya dinlemek zorunda kalmak
- Sınavlarda basit hatalar yapmak ve bunlara benzer durumlar dikkat dağınıklığı belirtileri arasındadır.
Dikkat Dağınıklığı Neden Olur?
Dikkatimizi dağıtan unsurlar 3 ana başlık altında özetlenebilir.
- Çevresel faktörler: Ortam ışığı, ses, hava vb.
- Fiziksel faktörler: 5 duyu organımızdan herhangi birinde –özellikle görme ve işitme- eksiklik/problem olması.
- Kişisel faktörler: Dikkat toplamayı öğrenememe (Bilimsel ve eğlenceli dikkat egzersizleri ile bu problemin büyük oranda üstesinden gelmek mümkün.
Dikkat Dağınıklığı İçin Ne Yapılmalı?
-Her dikkat dağınıklığı şikâyeti için ilaç kullanımı gerekmez. İlaçlı dikkat dağınıklığı tedavisi için karar vermeden önce problemin düzeyine bakılır. Aşağıdaki maddelerde hem ilaçlı, hem de ilaçsız dikkat dağınıklığı tedavisi süreçlerini paylaştık.
–Motivasyon(Yetişkinlerde genellikle maddi karşılığı olur. Çocuklarda ise başarmanın sonuçları anlatılır ve her defasında takdir edilir). Dikkat dağınıklığı olan kişilerin ilgisiz kaldıkları alanla ilgili motive edilmeleri büyük oranda dikkat dağınıklıklarını azaltacaktır.
-Düzenli uyku, dengeli beslenme ve spor yapmak.(Eksikliğinde dikkat dağınıklığı belirtilerinin arttığını gözlemlemeniz olasıdır)